Van ili özellikle gölü ile çok ön plana çıkan bir şehrimiz. Özellikle tarihi yapısı ve doğal güzellikleri ile tanınan Van ili hakkında yurttaşlar çok fazla soru soruyor. İşte bu sorulardan olan Van’ın en temiz havası olan ilçesi hangisi? Gibi soruların cevaplarına haberimiz içerisinde ulaşabilirsiniz.
Van’ın en temiz havası olan ilçesi hangisi?
Van Gölü, Anadolu’nun en büyük kapalı havzası olup, çevresindeki topraklar verimli, akarsuları zengin ve iklim şartları uygun bir yerleşim alanıdır. Bu sebeple tarih boyunca pek çok uygarlığın ilgi odağı olmuştur. Yapılan arkeolojik çalışmalara göre Van ilinin tarihi M.Ö. 5000-3000 yılları arasındaki Kalkolitik çağa kadar dayanmaktadır.
M.Ö. 2000 yılı civarında bu bölgede ilk devleti kuranlar Hurriler olmuştur. Hurrilerden sonra bölgede yaşayan yerli halklar M.Ö. 900 yıllarında Tuşba (VAN) şehrini başkent yaparak Urartu devletini kurmuşlardır. Urartular M.Ö. 612 yılına dek Van Bölgesi’nde güneyde Mezopotamya’ya kadar uzanan topraklarda egemen olmuşlardır. M.Ö. IX. Yüzyılda Kral Sarduri tarafından inşa ettirilen Van kalesi Urartuların önemli bir eseridir.
M.Ö. VII. Yüzyıl başlarında Anadolu’yu istila eden Asurlular Van kalesini fethedince Urartular Tuşba yakınlarında Rusahinili (Toprakkale) adlı yeni bir şehir kurarak varlıklarını sürdürmüşlerdir. M.Ö. 612 yılında Anadolu’ya giren Medler ise büyük Urartu İmparatorluğu’na son noktayı koymuşlardır.
Van, Türkiye’nin doğusunda yer alan bir ildir. Tarihi MÖ 3. binyıla kadar uzanan Van, birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır.
Medler, Van’ın ilk sakinlerindendir. MÖ 6. yüzyılda Perslerin egemenliğine giren Van, MÖ 332’de Büyük İskender’in doğu seferiyle Makedonyalıların eline geçmiştir. MÖ 129’da Partların egemenliğine giren Van, MÖ 88’de Romalıların eline geçmiştir.
MS 395’te Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılmasıyla Van, Bizans egemenliğine girmiştir. 644’te Hz. Osman zamanında Müslüman Araplar tarafından ele geçirilen Van, Emevi ve Abbasi devletleri tarafından yönetilmiştir.
11. yüzyılda Van, Ermenilerin eline geçmiştir. 12. yüzyılda Selçukluların egemenliğine giren Van, 14. yüzyılda Karakoyunluların, 15. yüzyılda Akkoyunluların egemenliğine girmiştir.
12. yüzyılda Osmanlıların egemenliğine giren Van, 1918’de Rusların eline geçmiştir. 1920’de imzalanan Sevr Antlaşması ile Van, Ermenistan’a bırakılmıştır. Ancak, 1922’de imzalanan Lozan Antlaşması ile Van, Türkiye’ye bırakılmıştır.
Van’ın tarihi boyunca önemli bir kültür merkezi olmuştur. Akdamar Kilisesi, Van’ın en önemli tarihi ve kültürel eserlerinden biridir. 915-921 yılları arasında Kral Gagik tarafından yaptırılan Akdamar Kilisesi, Ermeni kilise mimarisinin en önemli örneklerinden biridir.
Malazgirt zaferiyle Türklerin Anadolu’ya girişi, Van’ın da kaderini değiştirdi. 1071 yılında Büyük Selçukluların egemenliğine giren Van, bu dönemde önemli bir ticaret merkezi haline geldi.
Büyük Selçukluların ardından Eyyubilerin kontrolüne geçen Van, 1230 yılında Karakoyunluların egemenliğine girdi. Bu dönemde Van’da önemli bir cami inşa edildi.
Karakoyunluların yenilmesiyle Van, Akkoyunluların egemenliğine girdi. 1458 yılında Osmanlılar tarafından fethedilen Van, 1555 yılında imzalanan Amasya Antlaşması ile kesin olarak Osmanlı topraklarına katıldı.
Osmanlı döneminde Van, Beylerbeylik merkezi oldu. Hüsrev Paşa ve Kayaçelebizade Koçi Bey, kendi adlarını taşıyan camiler yaptırdılar. Bu dönemde Vankulu Mehmet Efendi tarafından “Kitap-ı Lugat-ı Vankulu” adlı eser hazırlandı.
19. yüzyılın ikinci yarısından sonra, Van’da ekonomik bakımdan güçlü olan Ermeniler, Rusların da desteğiyle silahlanmaya başladılar. 1915 yılında, birçok kaza ve köyde Müslüman halka yönelik katliamlar düzenlediler. Aynı yıl, Ruslar Van’ı işgal ederek şehri ateşe verdiler ve Ermenileri desteklediler. Osmanlı halkı, şehri boşaltmak zorunda kaldı.
1918 yılında, Van tamamen yakılıp yıkılmış ve büyük oranda nüfus kaybına uğramıştı. Bu nedenle, şehir bugünkü yerinde yeniden kuruldu.
Başlayan Türk harekâtı karşısında, işgal ettikleri topraklardan çekilen Ruslar ve Ermeniler, doğudaki aşiretlerin de desteğiyle tamamen Anadolu’dan çıkarıldı. Türk ordusu, 2 Nisan 1918’de Van’a girerek şehri kurtardı.
16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması ile, Ruslar Van ve Bitlis’e yönelik isteklerinden vazgeçti. 29 Ekim 1923’te Vilayet merkezi olan Van’da, Devlet ve Belediye tarafından altyapı çalışmaları başlatıldı. Savaştan yakılıp yıkılan şehir, yeniden inşa edildi.
Kulüp dizisi Selim Songür gerçekte kimi canlandırıyor? Kulüp dizisi Selim Songür Zeki Müren mi?
Van ili hakkında internet mecralarında çok fazla soru soruluyor. Bu sorulardan birisi de Van’ın en temiz havası olan ilçesi hangisi? Sorusuna cevap vermek için yaptığımız araştırmalar sonucunda Van’ın en temiz havası olan ilçesi olarak karşımıza Edremit ilçesi çıkıyor.
Edremit İlçesi
Nüfusu: 127. 819
Rakım: 1650 metre
Yüz Ölçümü: 142 Kilometre kare
Edremit, Van ilinin en büyük ilçelerinden biridir. Van Gölü’nün kıyısında yer alan Edremit, tarihi ve doğal güzellikleri ile öne çıkar. İlçe, 1970’lerin sonuna kadar nahiye merkeziydi. Nahiyelerin kaldırılmasıyla birlikte ilçe statüsüne kavuştu.
Edremit isminin kökeni, ilçenin geçmişinin çok eski dönemlere dayanmasına rağmen kesin olarak bilinmemektedir. Şemsettin Sami, Kamus-i Türki’de ilçeyi anmış, ismin kaynağını meçhul göstermiş ve “herhalde çok eski bir kasabadır” diye eklemiştir. Ermenice kaynaklarda ise, efsanelerde adı sıkça geçen Ara adlı kralla bağlantılı olduğu düşünülmektedir.
Cumhuriyetin kuruluşundan sonra, Edremit, Sarmansuyu ve Gümüşdere adlarını alan ilçe, 2005 ve 2012 yılları arasında yapılan TOKİ konutlarıyla birlikte büyük bir nüfus artışı yaşadı. 18.000 olan nüfus, bu proje sayesinde 114.000’e yükseldi.
Van’ın Edremit ilçesinden geçen Şamran Kanalı, ilçenin en önemli tarihi kalıntısıdır. Urartu Kralı Menua tarafından MÖ 810-786 yılları arasında yaptırılan kanal, 51 kilometre uzunluğunda ve 5.000 hektarlık araziyi sulamaktadır.
Kanal, Edremit’in içinden geçerek Van Gölü’ne ulaşmaktadır. Kanalın ilçe içinde kalan bölümü, günümüzde de kullanılmaktadır. Kadembastı mevkiinde kanalın istinat duvarları ve iki yazıt mevcuttur. Bu alanda, Devdamı diye adlandırılan mağaralar ve dirheler de bulunmaktadır.
Kızkalesi olarak adlandırılan kaya bloğunun güneyinde küçük bir şapel bulunmaktadır. Şapelin kuş uçumu 400 metre kadar doğusunda bulunan Ermeni mezarlığı, 2005 ve 2012 yılları arasında yapılan inşaat çalışmaları esnasında tahrip edilmiştir.
Kaynak: Mehmet Pamuk
