Diyarbakır’ın en temiz havası olan ilçesi hangisidir? – Sarıgöl Gündem Gazetesi

Son günlerde Diyarbakır’lı vatandaşlar ve çevre illerde oldukça araştırılmakta olan Diyarbakır’ın en temiz havası olan ilçesi hangisidir? Sorusuna bu haberimizde cevap arayacağız keyifli okumalar dileriz.

Diyarbakır’ın en temiz havası olan ilçesi hangisidir?

Diyarbakır

Diyarbakır, Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan tarihi bir şehirdir. Şehrin alanı 15.168 km2 olup, 17 ilçesi vardır. Deniz seviyesinden yüksekliği 660 m’dir. Şehir, Adıyaman, Batman, Bingöl, Elazığ, Mardin, Muş, Malatya ve Şanlıurfa illeriyle sınır komşusudur. Dicle Nehri kenarında kurulu olan şehirde, Diyarbakır Kalesi gibi tarihi eserler bulunmaktadır. Şehrin iklimi karasal olup, yazları çok sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve yağışlıdır. Diyarbakır’ın yaklaşık 9000 yıllık bir geçmişi vardır.

Şehrin çevresindeki mağaralarda Yontma Taş ve Mezolitik çağlara ait izler bulunmuştur. Eğil-Silvan yakınlarındaki Hassuni Mağaraları ve Ergani yakınlarındaki Hilar Mağaraları bu çağlara ait kalıntılar içermektedir. Ayrıca Ergani’de Neolitik Dönem’e ait Çayönü yerleşkesi gibi önemli arkeolojik buluntular da vardır. Şehir, tarih boyunca Amida, Amid, Kara-Amid, Diyar-Bekr, Diyarbekir gibi isimler almıştır. Güneydoğu Anadolu’nun ortasında yer alan şehir, Mezopotamya’nın kuzey kısmındaki El-Cezire bölgesinde bulunmaktadır.

Şehirde MÖ 3000 civarında Hititler ve Hurri-Mittaniler hüküm sürmüştür. MÖ 1260 yılına kadar devam eden bu dönemden sonra Asurlular, Aramiler, Urartular, İskitler, Medler, Ahamenişler (Persler), Makedonyalılar (Büyük İskender), Selevkoslar, Partlar, Ermeniler, Roma İmparatorluğu, Sasani İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu şehre egemen olmuşlardır. İslam’ın doğuşundan sonra Ömer zamanında İslam ordusu şehri fethetmiştir. Halid bin Velid şehre giren ilk Müslüman komutandır. Şehir böylece bir eyalet olarak İslam Devleti’ne katılmıştır. Daha sonra Emeviler, Abbasiler, Hamdaniler, Mervaniler gibi devletler şehri yönetmiştir. Selçuklular, İnaloğulları ve Artuklular da şehre hâkim olmuştur. Akkoyunlular döneminde şehir devletin başkenti olmuştur. Sonra Safevîler ve I. Selim zamanında Osmanlı İmparatorluğu şehri ele geçirmiştir.

Tarihçe 

Diyarbakır, Güneydoğu Anadolu’nun merkezinde, Mezopotamya’nın kuzey ucunda, deniz seviyesinden 650 m, Dicle Nehrinden 100 m. yükseklikte bir şehirdir. Şehir, etrafı dağlarla çevrili bir havzanın ortasında kurulmuştur. Diyarbakır havzasının ortasından kuzeyden güneye doğru akan Dicle Nehri ve güneybatı köşesinde yer alan Karacadağ volkanik kütlesi şehrin coğrafi özelliklerini belirlemektedir. Diyarbakır, Doğu ile Batı arasında bir köprü görevi gören Dicle Vadisi üzerindeki bir tepede yer almaktadır. Şehir, Karacadağ’ın lavlarıyla kaplı geniş bazalt platosunun doğu kenarında, Dicle Vadisinin batısında bulunmaktadır. Şehir, Akdeniz ile Basra Körfezi arasındaki, Mezopotamya ile Karadeniz arasındaki ana ulaşım yollarının kesişme noktasındadır. Coğrafi konumu sayesinde verimli topraklara sahip olan Diyarbakır, birçok medeniyetin izlerini taşıyan bir kültür merkezidir.

Diyarbakır’ın ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu kesin olarak bilinmemektedir. Ancak şehrin yönetim merkezi olarak kullanılan İç Kale’deki Amida Höyükte(Virantepe) yapılan araştırmalarda MÖ. 3 bin yıllarında bölgede yaşayan Hurilerin(Subartu) izlerine ulaşılmıştır. Bu nedenle MÖ. 3 bin yıllardan bugüne kadar şehrin yerleşim merkezinin değişmediği söylenebilir. Diyarbakır, Fırat ve Dicle nehirlerinin oluşturduğu Mezopotamya’da “Bereketli Hilal” denilen bölgenin ortasında yer almaktadır. Bu bölge, tarih öncesinden günümüze kadar pek çok uygarlığın doğduğu, geliştiği ve yok olduğu bir bölgedir. Diyarbakır da bu uygarlıklardan etkilenmiş ve onlara katkıda bulunmuştur.

Diyarbakır’ın adı tarih boyunca bölgeye hakim olan farklı krallıklar tarafından farklı şekillerde anılmıştır. Şehrin adının ilk geçtiği kaynak Asur kralı Adad Nirari I (MÖ.1316-1281) nin bir kılıç kabzasıdır. Bu kaynakta şehrin adı ‘Amidi’ veya ‘Amedi’ olarak geçmektedir. Bu adın Hurilerden kaldığı düşünülmektedir. Roma kaynaklarında da şehrin adı ‘Amid’ ve ‘Amida’ olarak geçmektedir. Bölgenin yerli halklarından Süryaniler ise şehre ‘Amid’, ‘Omid’, ‘Emit’ ve ‘Amida’ gibi isimler vermişlerdir. İslami dönemde ise şehir için ‘Kara Amid’, ‘Kara Hamid’, ‘Diyar-ı Bekir’ gibi isimler kullanılmıştır. Cumhuriyet döneminde ise şehrin adı önce ‘Diyarbekir’ sonra da ‘Diyarbakır’ olarak değiştirilmiştir.

Diyarbakırın İlçeleri:

Diyarbakır, Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan ve tarihi, kültürel ve doğal güzellikleriyle ünlü bir ildir. Diyarbakır’ın 17 ilçesi vardır. Bu ilçelerin isimleri, nüfusları, coğrafi özellikleri ve gezilecek yerleri hakkında kısaca bilgiler vermek isterim.

• Bağlar: Diyarbakır’ın en kalabalık ilçesi olan Bağlar, merkezde yer alır. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 931.000’dir1. Bağlar ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Gazi Köşkü, Cahit Sıtkı Tarancı Müze Evi, Ziya Gökalp Müze Evi, Seyrantepe Baraj Gölü ve Dicle Vadisi Parkı sayılabilir2.
•  Bismil: Diyarbakır’ın güneydoğusunda yer alan Bismil, nüfusu 2020 yılı itibarıyla 153.000 olan bir ilçedir. Bismil ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Hasankeyf Antik Kenti, Malabadi Köprüsü, Zeynel Bey Türbesi ve Dicle Nehri sayılabilir.
• Çermik: Diyarbakır’ın kuzeybatısında yer alan Çermik, nüfusu 2020 yılı itibarıyla 63.000 olan bir ilçedir. Çermik ilçesinin en önemli özelliği, şifalı suları ve kaplıcalarıdır. Çermik ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Çermik Kaplıcaları, Çermik Kalesi, Çermik Ulu Camii ve Çermik Şelalesi sayılabilir.
• Çınar: Diyarbakır’ın güneyinde yer alan Çınar, nüfusu 2020 yılı itibarıyla 88.000 olan bir ilçedir1. Çınar ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Anadolu Harabeleri, Körhöyük Höyüğü, Körhöyük Camii ve Körhöyük Şelalesi sayılabilir.
• Çüngüş: Diyarbakır’ın kuzeydoğusunda yer alan Çüngüş, nüfusu 2020 yılı itibarıyla 14.000 olan bir ilçedir1. Çüngüş ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Palu Kalesi, Palu Ulu Camii, Palu Kaplıcası ve Palu Şelalesi sayılabilir.
• Dicle: Diyarbakır’ın doğusunda yer alan Dicle, nüfusu 2020 yılı itibarıyla 29.000 olan bir ilçedir1. Dicle ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Dicle Nehri, Dicle Barajı, Dicle Kalesi ve Dicle Köprüsü sayılabilir.
• Eğil: Diyarbakır’ın kuzeyinde yer alan Eğil, nüfusu 2020 yılı itibarıyla 38.000 olan bir ilçedir1. Eğil ilçesinin en önemli özelliği, tarihi Eğil Barajı’dır. Eğil ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Eğil Barajı, Eğil Kalesi, Eğil Ulu Camii ve Eğil Mağaraları sayılabilir.
• Ergani: Diyarbakır’ın kuzeybatısında yer alan Ergani, nüfusu 2020 yılı itibarıyla 131.000 olan bir ilçedir1. Ergani ilçesinin en önemli özelliği, bakır madenleri ve el sanatlarıdır. Ergani ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Ergani Bakır İşletmesi Müzesi, Ergani Bakır Atölyeleri, Ergani Kalesi ve Ergani Ulu Camii sayılabilir.
• Hani: Diyarbakır’ın kuzeyinde yer alan Hani, nüfusu 2020 yılı itibarıyla 32.000 olan bir ilçedir1. Hani ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Hani Barajı, Hani Kalesi, Hani Ulu Camii ve Hani Şelalesi sayılabilir.
• Hazro: Diyarbakır’ın kuzeybatısında yer alan Hazro, nüfusu 2020 yılı itibarıyla 22.000 olan bir ilçedir1. Hazro ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Hazro Barajı, Hazro Kalesi, Hazro Ulu Camii ve Hazro Şelalesi sayılabilir.
• Kayapınar: Diyarbakır’ın merkezinde yer alan Kayapınar, nüfusu 2020 yılı itibarıyla 448.000 olan bir ilçedir1. Kayapınar ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Diyarbakır Arkeoloji Müzesi, Diyarbakır Botanik Parkı, Diyarbakır Hayvanat Bahçesi ve Diyarbakır Bilim Merkezi sayılabilir.
• Kocaköy: Diyarbakır’ın güneybatısında yer alan Kocaköy, nüfusu 2020 yılı itibarıyla 17.000 olan bir ilçedir1. Kocaköy ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Kocaköy Barajı, Kocaköy Kalesi, Kocaköy Ulu Camii ve Kocaköy Şelalesi sayılabilir.
• Kulp: Diyarbakır’ın doğusunda yer alan Kulp, nüfusu 2020 yılı itibarıyla 54.000 olan bir ilçedir1. Kulp ilçesinin en önemli özelliği, zengin doğal kaynakları ve tarım potansiyelidir. Kulp ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Kulp Barajı, Kulp Kalesi, Kulp Ulu Camii ve Kulp Şelalesi sayılabilir.
• Lice: Diyarbakır’ın kuzeydoğusunda yer alan Lice, nüfusu 2020 yılı itibarıyla 25.000 olan bir ilçedir1. Lice ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Lice Barajı, Lice Kalesi, Lice Ulu Camii ve Lice Şelalesi sayılabilir.
• Silvan: Diyarbakır’ın güneydoğusunda yer alan Silvan, nüfusu 2020 yılı itibarıyla 121.000 olan bir ilçedir1. Silvan ilçesinin en önemli özelliği, tarihi Kralkızı Barajı’dır. Silvan ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Kralkızı Barajı, Silvan Kalesi, Silvan Ulu Camii ve Silvan Mağaraları sayılabilir.
• Sur: Diyarbakır’ın merkezinde yer alan Sur, nüfusu 2020 yılı itibarıyla 121.000 olan bir ilçedir1. Sur ilçesi, Diyarbakır’ın tarihi ve kültürel merkezidir. Sur ilçesinde gezilebilecek yerler arasında; Diyarbakır Surları, Hevsel Bahçeleri, Ulu Camii, Hasan Paşa Hanı ve On Gözlü Köprü sayılabilir.

Diyarbakır’ın en temiz havası olan ilçesi hangisidir?

Diyarbakır’ın en temiz havası hangi ilçede olduğu merak ediliyor. Hava kirliliği seviyesi, ilçeler arasında farklılık gösteriyor. Peki, Diyarbakır’ın en temiz havası olan ilçeyi nasıl belirleyebilirsiniz? İşte size bir rehber…

Diyarbakır’ın ilçelerinin hava kalitesi verilerine göre, merkez ilçeleri olan Bağlar, Kayapınar, Yenişehir ve Sur’un hava kirliliği seviyesi daha yüksek. Bu ilçelerde nüfus yoğunluğu, trafik ve sanayi faaliyetleri daha fazla. Ayrıca, Diyarbakır surları bu ilçeleri çevrelediği için hava sirkülasyonu da engelleniyor. Bu durum, özellikle kış aylarında ısınma amaçlı kullanılan katı yakıtların havaya saldığı zararlı gazların birikmesine yol açıyor. Diyarbakır Valiliği’nin verilerine göre, bu ilçelerde PM10 (partikül madde) değeri sağlık için belirlenen limitin çok üzerinde seyrediyor.

Diğer yandan, Diyarbakır’ın merkez dışındaki ilçeleri olan Çermik, Bismil, Çüngüş, Dicle, Çınar, Ergani, Eğil, Hani, Hazro, Kulp, Kocaköy ve Lice’nin hava kirliliği seviyesinin daha düşük olduğu tahmin edilebilir. Çünkü bu ilçelerde nüfus yoğunluğu, trafik ve sanayi faaliyetleri daha az. Ayrıca, bu ilçelerde doğal bitki örtüsü ve akarsular daha fazla. Bu da havanın temizlenmesine katkı sağlıyor.

Bu bilgiler doğrultusunda Diyarnakırın en temiz hab-vası olan ilçesi sur ilçesi olarak belirlenmiştir.

Kaynak: Enes Kocatürk